Informacja dotycząca działań dotyczących wspierania rodziny

Wspieranie rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo –wychowawczych to zespół planowych działań mających na celu przywrócenie rodzinie zdolności do wypełniania tych funkcji.

System pieczy zastępczej to zespół osób, instytucji i działań mających na celu zapewnienie czasowej opieki i wychowania dzieciom w przypadkach niemożności sprawowania opieki i wychowania przez rodziców.

Obowiązek wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz organizacji pieczy zastępczej, spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego oraz na organach administracji rządowej.

Obowiązek ten jednostki samorządu terytorialnego oraz organy administracji rządowej realizują w szczególności we współpracy ze środowiskiem lokalnym, sądami i ich organami pomocniczymi, Policją, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz organizacjami społecznymi.

Przy wspieraniu rodziny należy mieć na względzie podmiotowość dziecka i rodziny oraz prawo dziecka do:
1)      wychowania w rodzinie, a w razie konieczności wychowywania dziecka poza rodziną - do opieki i wychowania w rodzinnych formach pieczy zastępczej,
2)      powrotu do rodziny;
3)      utrzymywania osobistych kontaktów z rodzicami, z wyjątkiem przypadków, w których sąd zakazał takich kontaktów;
4)      stabilnego środowiska wychowawczego;
5)      kształcenia, rozwoju uzdolnień, zainteresowań i przekonań oraz zabawy i wypoczynku;
6)      pomocy w przygotowaniu do samodzielnego życia;
7)      ochrony przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie dziecka;
8)      informacji i wyrażania opinii w sprawach, które go dotyczą, odpowiednio do jego wieku i stopnia dojrzałości;
9)      ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem;
10)  poszanowania tożsamości religijnej i kulturowej;
11)  dostępu do informacji dotyczących jego pochodzenia.

Wspieranie rodziny

Rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych  Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej zapewnia wsparcie, które polega w szczególności na:

1)      analizie sytuacji rodziny i środowiska rodzinnego oraz przyczyn kryzysu w rodzinie; 2)      wzmocnieniu roli i funkcji rodziny;
3)      rozwijaniu umiejętności opiekuńczo-wychowawczych rodziny;
4)      podniesieniu świadomości w zakresie planowania oraz funkcjonowania rodziny;
5)      pomocy w integracji rodziny;
6)      przeciwdziałaniu marginalizacji i degradacji społecznej rodziny;
7)      dążeniu do reintegracji rodziny.

 Wspieranie rodziny jest prowadzone w formie:

  1. pracy z rodziną;
  2. pomocy w opiece i wychowaniu dziecka.

Wspieranie rodziny jest prowadzone za jej zgodą i aktywnym udziałem, z uwzględnieniem zasobów własnych oraz źródeł wsparcia zewnętrznego.

Rodzina może otrzymać wsparcie przez działania:

  1. instytucji i podmiotów działających na rzecz dziecka i rodziny;
  2. placówek wsparcia dziennego;
  3. rodzin wspierających.

Praca z rodziną

 Praca z rodziną jest prowadzona w szczególności w formie:

  1. konsultacji i poradnictwa specjalistycznego;
  2. terapii i mediacji;
  3. usług dla rodzin z dziećmi, w tym usług opiekuńczych i specjalistycznych;
  4. pomocy prawnej, szczególnie w zakresie prawa rodzinnego;
  5. organizowania dla rodzin spotkań, mających na celu wymianę ich doświadczeń oraz zapobieganie izolacji, zwanych dalej „grupami wsparcia” lub „grupami samopomocowymi”.

Praca z rodziną jest prowadzona także w przypadku czasowego umieszczenia dziecka poza rodziną.

W przypadku gdy ośrodek pomocy społecznej poweźmie informację o rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, pracownik socjalny przeprowadza w tej rodzinie wywiad środowiskowy.

Po przeprowadzeniu wywiadu pracownik socjalny dokonuje analizy sytuacji rodziny, a jeżeli z analizy wynika konieczność przydzielenia rodzinie asystenta rodziny, pracownik socjalny występuje do dyrektora z wnioskiem o jego przydzielenie. Po otrzymaniu wniosku o przydzielenie asystenta, kierownik przydziela rodzinie asystenta rodziny.

W przypadku gdy rodzicem wychowującym dziecko jest małoletni opuszczający młodzieżowy ośrodek wychowawczy, młodzieżowy ośrodek socjoterapii, schronisko dla nieletnich lub zakład poprawczy, pracownik socjalny przeprowadza u tego rodzica wywiad środowiskowy,  a następnie kierownik przydziela temu rodzicowi asystenta rodziny.

 

 

Asystent rodziny

Asystent rodziny prowadzi pracę z rodziną w miejscu jej zamieszkania lub w miejscu wskazanym przez rodzinę.

Asystentem rodziny może być osoba, która posiada:

  1. Odpowiednie wykształcenie;
    -      wyższe na kierunku pedagogika, psychologia, socjologia, nauki o rodzinie lub praca socjalna lub
    -      wyższe na dowolnym kierunku uzupełnione szkoleniem z zakresu pracy z dziećmi lub rodziną i udokumentuje co najmniej roczny staż pracy z dziećmi lub rodziną lub studiami podyplomowymi obejmującymi zakres programowy szkolenia określony na podstawie ust. 3 i udokumentuje co najmniej roczny staż pracy z dziećmi lub rodziną lub
    -      średnie i szkolenie z zakresu pracy z dziećmi lub rodziną, a także udokumentuje co najmniej 3-letni staż pracy z dziećmi lub rodziną;
  1. Nie jest i nie była pozbawiona władzy rodzicielskiej oraz władza rodzicielska nie jest jej zawieszona ani ograniczona;
  2. Wypełnia obowiązek alimentacyjny - w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do niej wynika z tytułu egzekucyjnego;
  3. Nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.

Do zadań asystenta rodziny należy w szczególności:

1)      opracowanie i realizacja planu pracy z rodziną we współpracy z członkami rodziny i w konsultacji z pracownikiem socjalnym (plan pracy obejmuje zakres realizowanych działań mających na celu przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, a także zawiera terminy ich realizacji i przewidywane efekty);
2)      opracowanie, we współpracy z członkami rodziny i koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej, planu pracy z rodziną, który jest skoordynowany z planem pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej;
3)      udzielanie pomocy rodzinom w poprawie ich sytuacji życiowej, w tym w zdobywaniu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego;
4)      udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów socjalnych;
5)      udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów psychologicznych;
6)      udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów wychowawczych
z dziećmi;
7)      wspieranie aktywności społecznej rodzin;
8)      motywowanie członków rodzin do podnoszenia kwalifikacji zawodowych;
9)      udzielanie pomocy w poszukiwaniu, podejmowaniu i utrzymywaniu pracy zarobkowej;
10)  motywowanie do udziału w zajęciach grupowych dla rodziców, mających na celu kształtowanie prawidłowych wzorców rodzicielskich i umiejętności psychospołecznych;
11)  udzielanie wsparcia dzieciom, w szczególności poprzez udział w zajęciach psychoedukacyjnych;
12)  podejmowanie działań interwencyjnych i zaradczych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i rodzin;
13)  prowadzenie indywidualnych konsultacji wychowawczych dla rodziców i dzieci;
14)  prowadzenie dokumentacji dotyczącej pracy z rodziną;
15)  dokonywanie okresowej oceny sytuacji rodziny, nie rzadziej niż co pół roku,
i przekazywanie tej oceny kierownikowi jednostki organizacyjnej gminy, która organizuje pracę z rodziną, lub podmiotowi, któremu gmina zleciła organizację pracy z rodziną.
16)  monitorowanie funkcjonowania rodziny po zakończeniu pracy z rodziną;
17)  sporządzanie, na wniosek sądu, opinii o rodzinie i jej członkach;
18)  współpraca z jednostkami administracji rządowej i samorządowej, właściwymi organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami i osobami specjalizującymi się w działaniach na rzecz dziecka i rodziny;
19)  współpraca z zespołem interdyscyplinarnym lub grupą roboczą, o których mowa
w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie lub innymi podmiotami, których pomoc przy wykonywaniu zadań uzna za niezbędną.

Asystent rodziny, w związku z wykonywaniem swoich zadań, ma prawo do:

1)      wglądu do dokumentów zawierających dane osobowe członków rodziny, niezbędne do prowadzenia pracy z rodziną, w tym: imię i nazwisko, datę urodzenia, obywatelstwo, adres miejsca zamieszkania, stan cywilny, wykształcenie, zawód, miejsce pracy, źródła dochodu, stan zdrowia, uzależnienia, dane dotyczące warunków mieszkaniowych, dane dotyczące sytuacji prawnej oraz aktualnego miejsca pobytu dziecka, dane o rozwoju psychofizycznym dziecka;
2)      występowania do właściwych organów władzy publicznej, organizacji oraz instytucji
o udzielenie informacji, w tym zawierających dane osobowe, niezbędnych do udzielenia pomocy rodzinie;
3)      przedstawiania właściwym organom władzy publicznej, organizacjom oraz instytucjom ocen i wniosków zmierzających do zapewnienia skutecznej ochrony praw rodzin.

Asystent rodziny, wykonując czynności w ramach swoich obowiązków, korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.

Pomoc w opiece i wychowaniu dziecka

W celu wsparcia rodziny dziecko może zostać objęte opieką i wychowaniem w placówce wsparcia dziennego. W celu wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych rodzina może zostać objęta pomocą rodziny wspierającej.

Rodzina wspierająca, przy współpracy asystenta rodziny, pomaga rodzinie przeżywającej trudności w:
1. opiece i wychowaniu dziecka;
2. prowadzeniu gospodarstwa domowego;
3. kształtowaniu i wypełnianiu podstawowych ról społecznych.

Pełnienie funkcji rodziny wspierającej może być powierzone osobom z bezpośredniego otoczenia dziecka, które nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo.

Rodzinę wspierającą ustanawia Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej  na podstawie przeprowadzonego rodzinnego wywiadu środowiskowego.

Z rodziną wspierającą Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej zawiera umowę, która określa zasady zwrotu kosztów związanych z udzielaniem pomocy rodzinie.

Zadania gminy w zakresie wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej

Do zadań własnych gminy należy:
1)      opracowanie i realizacja 3-letnich gminnych programów wspierania rodziny;
2)      tworzenie możliwości podnoszenia kwalifikacji przez asystentów rodziny;
3)      tworzenie oraz rozwój systemu opieki nad dzieckiem, w tym placówek wsparcia dziennego, oraz praca z rodziną przeżywającą trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych przez:

  1. zapewnienie rodzinie przeżywającej trudności wsparcia i pomocy asystenta rodziny oraz dostępu do specjalistycznego poradnictwa,
  2. organizowanie szkoleń i tworzenie warunków do działania rodzin wspierających,
  3. prowadzenie placówek wsparcia dziennego oraz zapewnienie w nich miejsc dla dzieci;

4)      finansowanie:

  1. podnoszenia kwalifikacji przez asystentów rodziny,
  2. kosztów związanych z udzielaniem pomocy, ponoszonych przez rodziny wspierające;

5)      współfinansowanie pobytu dziecka w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej lub interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym;

6)      sporządzanie sprawozdań rzeczowo-finansowych z zakresu wspierania rodziny oraz przekazywanie ich właściwemu wojewodzie, w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego;

7)      prowadzenie monitoringu sytuacji dziecka z rodziny zagrożonej kryzysem lub przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej, zamieszkałego na terenie gminy

Do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez GOPS należy wykonywanie zadań wynikających z rządowych programów z zakresu wspierania rodziny.  GOPS realizuje zadania zlecone z zakresu administracji rządowej zgodnie z wytycznymi przekazanymi przez Wojewodę Małopolskiego.